วิถีชุมชนริมน้ำ และเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน

“อ้าว ใบพัดเรือมีเศษขยะมาติดอีกแล้ว” รอสักครู่นะครับ นั่งนิ่งๆ นะครับ พี่คนเรือเดินไปท้ายเรือ พร้อมกับคว้ามีดมาฟันขยะที่ม้วนวนติดใบพัดเรือ อย่างคล่องแคล่ว ขยะพลาสติกในคลองเป็นปัญหาใหญ่ของคนเรือ และผู้โดยสาร จะต้องตื่นเต้นไปกับการผจญภัยในคลองบางมด

ฉันคิดถึงข่าวที่เพิ่งได้รับรู้มา “ปัญหาขยะทะเล” กองขยะที่มีขนาดเหมือนเกาะเล็กๆ ที่ลอยในมหาสมุทร ภาพเต่าทะเลที่คิดว่าขยะพลาสติกช่างยั่วยวนเหมือนอาหาร เผลอกลืนกินไป จนมีหลอดออกมาที่รูจมูก ทั้งภาพตรงหน้า ฉันคิดต่อไปว่า “สักวันหนึ่งขยะที่ลอยอยู่ในคลองบางมด จะลอยออกไปสู่ทะเล” แล้วนักสร้างภาพยนต์คงมีเนื้อหาสร้าง “ไททานิคภาค 2” ที่เรือเดินสมุทรล่มเพราะชนภูเขาขยะในทะเล จะเป็นเรื่องราวของพลาสติกที่ทำลายความโรแมนติก

ฉันคะเนว่า จำนวนพลาสติกในน้ำน่าจะมีปริมาณมากกว่าจำนวนสิ่งมีชีวิตในน้ำ เป็นแน่แท้ ในอดีตคนริมคลอง ที่ไม่ต้องออกไปจับจ่ายข้างนอก ใช้ของที่ปลูก ที่เก็บสดๆ จากสวนในพื้นที่ แล้วก็ใช้ภาชนะ บรรจุภัณฑ์จากธรรมชาติ ทั้งจาก ปรือ กกกลม ใบจาก ใบมะพร้าว หรือเถาวัลย์ วิถีชีวิตชุมชนริมน้ำอาจจะเป็นกุญแจสำคัญที่ทำให้มีน้ำใสสะอาด ให้ปลา ปู และสัตว์น้ำ พืชน้ำอยู่อาศัย และเป็นต้นแบบของชุมชนไร้ขยะ หรือ zero waste ที่น่าจะเรียกกลับคืนมา อย่างน้อยก็ทำให้น้ำเป็นของปลา ไม่ใช่น้ำเป็นของขยะพลาสติก

วิถีชีวิตของคนริมคลอง ที่บริโภคพืชผัก สัตว์น้ำ และใช้วัตถุดิบในท้องถิ่น จะสามารถตอบเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนได้หลายข้อ ที่ฉันคิดในสมองถึงเมนูพื้นบ้านง่ายๆ เช่น แกงส้มกุ้งชะคราม ยำผักกูดกุ้งฝอย น้ำพริกระกำ และขนมจาก ข้อที่ 2 ขจัดความหิวโหย และข้อที่ 3 การมีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี ก็ยั่วยวนใจแล้ว เมื่ออาหารปากแล้วก็ต้องบวกกับอาหารตา บรรยากาศริมคลองที่สร้างความอร่อยให้อาหารอีก ข้อที่ 6 การจัดการน้ำและสุขาภิบาล และข้อที่ 11 เมืองและถิ่นฐานมนุษย์อย่างยั่งยืน ก็เข้ามาสร้างอรรถรสให้อาหาร ที่เหลือคงจะเติมอาหารสมองด้วยข้อที่ 9 สร้างโครงสร้างพื้นฐานที่มีความทนทาน ส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมที่ครอบคลุมและยั่งยืน และส่งเสริมนวัตกรรม ที่จะเรียกคืนน้ำที่ใสสะอาด วิถีชีวิตริมคลอง ที่เติบโตไปพร้อมกับการเข้ามาของอุตสาหกรรมที่สะอาดและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ที่ทำให้ชุมชนริมคลองบางมดเป็นแหล่งทรัพยากรที่รองรับการพัฒนาอย่างยั่งยืน ไปอีกหลายรุ่น

แล้ว...ใบพัดเรือก็เป็นอิสระจากขยะพลาสติก พี่คนเรือบอกว่า พร้อมจะเดินทางไปกันต่อแล้วครับ เสียงที่ทำให้ผู้โดยสารที่อยู่ในความสงบ พากันโล่งใจ และพอดีที่เรือขับผ่านป้ายบนสะพาน “ขอให้เดินทางโดยสวัสดิภาพ” แต่ป้ายบนสะพานในความฝันของคนริมคลอง ควรจะเป็น “ขอมอบความสุขกับการเดินทางในคลอง”